In juni heeft Minister de Jonge de Eerste Kamer geïnformeerd over de geplande invoeringsdatum van de Wkb voor verbouw en enkele uitgevoerde onderzoeken.
Invoering Ingebruiknamebesluit
De Minister gaat in op de situatie waarin een bouwactiviteit is afgerond, maar waar sprake is en blijft van strijdigheid met de bouwtechnische voorschriften. In dat geval zal een verklaring van de kwaliteitsborger ontbreken.
Als oplossing heeft de Minister het zogenoemde Ingebruiknamebesluit geïntroduceerd. Het bevoegd gezag kan daarmee een besluit nemen waar betrokkenen, en in het bijzonder de gebouweigenaar, zekerheid aan kunnen ontlenen. Hiervoor moet het Besluit bouwwerken leefomgeving, waar veel regels over kwaliteitsborging zijn uitgewerkt, worden gewijzigd.
Na verwerking van de opmerkingen uit de internetconsultatie zal het ontwerpbesluit, naar verwachting kort na de zomer van 2024, bij Tweede en Eerste Kamer worden aangeboden.
Invoering verbouwactiviteiten wordt uitgesteld
Alles overwegende is de Minister tot de conclusie gekomen dat het verstandig is om het besluit om verbouwactiviteiten onder het stelsel van kwaliteitsborging te brengen, uit te stellen. Verbouwactiviteiten zullen daarom niet per 1 januari 2025 onder de Wkb komen.
Eerst zal meer informatie beschikbaar moeten zijn voor zorgvuldige besluitvorming. Het integrale zicht op de effecten van verbouwactiviteiten onder de kwaliteitsborging is nog onvoldoende en betrokken partijen zijn niet unaniem over de juiste invoeringsdatum. De Minister zal voor 1 december 2024 een besluit nemen over de mogelijke invoering van verbouwactiviteiten onder de kwaliteitsborging per 1 juli 2025 en de Kamer daarover voor eind van het jaar berichten.
Uitkomst onderzoeken
Ter voorbereiding op de inwerkingtreding voor verbouw zijn onderzoeken uitgevoerd.
1. De invoeringstoets van de Wet Kwaliteitsborging voor het bouwen, uitgevoerd door Arcadis.
Arcadis concludeert dat uit de interviews en aanvullende bijeenkomsten geen belemmeringen in de werking van het stelsel naar voren komen. Arcadis constateert dat er tot op heden slechts een beperkt aantal projecten onder kwaliteitsborging zijn gebouwd. Het blijkt dat voor een groot aantal bouwprojecten kort voor inwerkingtreding van de Omgevingswet en Wkb nog een omgevingsvergunning is aangevraagd. Als gevolg van het overgangsrecht vallen deze projecten onder het oude recht en is een verplichte inzet van een kwaliteitsborger niet aan de orde. Als gevolg hiervan zijn er in de onderzoeksperiode van januari tot en met april 2024 slechts 17 projecten gestart onder het nieuwe stelsel. De ervaringen zullen gedurende drie jaren periodiek worden onderzocht.
2. Een onderzoek naar het aantal benodigde en beschikbare kwaliteitsborgers, uitgevoerd door PrincewaterhouseCoopers.
De raming van de totale beschikbare capaciteit per 1 januari 2025 bedraagt minimaal 436 fte en maximaal 750 fte. De eerdere raming van de benodigde capaciteit voor zowel nieuwbouw als verbouw (698 fte) valt binnen deze bandbreedte. De conclusie is gerechtvaardigd dat er voldoende kwaliteitsborgers beschikbaar zijn.
3. Overleg met de Monitoringgroep Wkb over de onderzoeksresultaten.
De bevindingen uit beide onderzoeken zijn besproken en vastgesteld in de Begeleidingsgroep monitoring en evaluatie Wkb en de Monitorengroep Wkb. Partijen constateren dat er voldoende kwaliteitsborgers zijn en dat er uit de invoeringstoets geen belemmeringen naar voren zijn gekomen in de werking van het stelsel van kwaliteitsborging voor Gevolgklasse 1.
Over de invoeringsdatum zijn partijen het niet eens. De medeoverheden, de kwaliteitsborgers en aannemersfederatie pleiten voor invoering per 1 januari 2025. Bouwend Nederland heeft aangegeven geen voorstander te zijn van invoering per 1 januari 2025, maar hier niet geharnast in te zitten. De Vereniging Bouw- en Woningtoezicht Nederland (VBWTN) acht invoering nog te vroeg en benadrukt de noodzaak om eerst meer ervaring op te doen. Uit navraag bij ambtelijke vertegenwoordigers van de G4 blijkt dat zij dezelfde mening zijn toegedaan. De Vereniging Eigen Huis (VEH) ten slotte is van mening niet in een positie te verkeren om te adviseren over wel of niet invoeren van de Wkb voor verbouw op 1 januari 2025. VEH benoemt wel de noodzaak om de kosten van de leges en de kwaliteitsborging en het aantal kwaliteitsborgers blijvend te monitoren.
Gevolgen
De uitgestelde invoering van de Wkb voor verbouw doet denken aan de moeizame en steeds weer uitgestelde invoering van de Omgevingswet. Van gemeenten en provincies wordt weer een grote mate van flexibiliteit verwacht. De Minister presteert het opnieuw om een datum halverwege een belastingjaar als mogelijke invoeringsdatum voor te stellen en hierover pas duidelijkheid te geven op een moment dat de legesverordeningen 2025 zijn vastgesteld. Gemeenten en provincies moeten de problemen die hierdoor ontstaan voor de vaststelling van de begroting, de legesverordening en de berekening van de kostendekking weer oplossen. Jammer. Je mag toch verwachten dat het Rijk wat meer rekening zou houden met de lokale overheden.
Meer weten over de leges? Neem dan deel aan de 2-daagse Workshop Leges die start op 11 september 2024.
